Regelmatig komen we in het maine coon wereldje de term 'polydactyl' tegen, maar wat is nou eigenlijk polydactyl?

Het woord komt van het griekse 'poly' dat 'veel' en 'dactylo' dat 'vinger of teen' betekent.

 

Katten hebben gewoonlijk 18 tenen, vijf aan elk van de voorpoten en vier aan elk van de achterpoten.
Polydactyle katten hebben extra tenen aan hun poten.
Dit kan oplopen tot wel 9 tenen aan elke voet.

 

Verhalen over polydactylie voeren terug tot de verslagen van Darwin (1850), dus lijkt het niet iets bijzonders te zijn.
De polydactyle eigenschap ontstond waarschijnlijk als een spontane mutatie; een polydactyl kitten dat werd geboren uit twee ouders met het normale aantal tenen.
Er zijn twee rassen in het bijzonder die aanspraak kunnen maken op een geschiedkundige verwijzing naar polydactylisme: de Pixie Bob, die voortkomt uit een polydactyle kat, en de Maine Coon.
Er zijn geruchten dat deze eigenschap ooit bij 40% van het ras voorkwam, maar er zijn geen specifieke gegevens om deze cijfers te bevestigen.
De evolutie heeft er voor gezorgd, dat de wilde Maine Coon zich aangepast heeft aan zijn leefomgeving door middel van extra tenen, met aan de voorpoten zelfs opponeerbare duimpjes.
Die hadden ze dan ook hard nodig in het koude klimaat van Maine, met bergen sneeuw waar ze in weg kunnen zakken en voedsel dat bevroren was.
Door het grotere oppervlak van hun voeten wordt hun gewicht beter verdeeld waardoor ze minder snel wegzakken in de sneeuw.
Met hun brede achterpoten kunnen ze zich sneller uitgraven en met hun handjes kunnen ze peuteren en vastpakken.


Door embryologen wordt verwezen naar twee vormen van polydactylie, namelijk pre-axiaal en postaxiaal.
Pre-axiaal zit aan de binnenkant van de poot (bij mensen de duimzijde) en postaxiaal aan de buitenkant (de pinkzijde bij de mens).

 

Bovenstaande afbeelding toont de röntgenfoto's die door Danforth in zijn onderzoek zijn geleverd.
Type A is geen polydactyl, de anderen vertonen allemaal een vorm van polydactylisme.

Er lijken twee soorten fysieke vormen bij katten te zijn; de één is bekend als 'mitten paw' (handschoen- of wantpoot, extra teen aan de duimzijde) en de ander als 'patty feet' of 'snowshoe' (extra teen aan de pinkzijde).

 

 

Polydactylie alleen aan de achterpoten komt niet voor, daarom 'moet' een polydactyl met extra tenen aan de achterpoten deze ook ergens aan de voorpoten hebben.
Om dit goed te kunnen beoordelen is een röntgenfoto ideaal.
Er kunnen namelijk kleine uitsteeksels onder de huid zitten die men gemakkelijk over het hoofd kan zien.
Dit kan een verklaring zijn voor gevallen waar de fokker alleen polydactylie aan de achterpoten leek waar te nemen.
Het komt wel eens voor dat een ogenschijnlijk non-poly, nakomeling van een poly en non-poly ouder, polydactyle kittens voortbrengt.
Deze kat heeft dan toch ergens een kleine knobbel die alleen via een röntgenfoto is waar te nemen.


Mocht je willen fokken met een non-poly en zijn poly kittens niet wenselijk dan is het aan te bevelen om een röntgenfoto van de poten te laten maken om er zeker van te zijn dat er niet toch ergens een kleine knobbel zit.
Wil je wel poly-kittens fokken dan moet minstens één ouderdier poly zijn.
Het dominante gen voor polydactylie, ook wel aangeduid als Pd gen, wordt ongeveer met 40 tot 50% doorgegeven.

 

Er gaan geruchten op het internet waarin wordt beweerd dat een poly niet met een andere poly moet worden gekruist, maar er is echter geen wetenschappelijk bewijs gevonden om deze bewering te staven.
Totdat er meer over bekend is, is het echter verstandig om uitsluitend een poly met een niet-poly te kruisen teneinde het verantwoordelijke gen te kunnen volgen.
Als er dan een probleem ontstaat is het mogelijk te achterhalen in welke lijn het probleem zich voordeed.

 

Uit wetenschappelijk onderzoek mag worden aangenomen dat het Pd gen een onschadelijke dominante eigenschap is die zich op verschillende manieren uit.
Omdat bekend is dat het zich op verschillende manieren uit, hoeft nageslacht niet dezelfde teen- of pootvorm als de polydactyle ouder(s) te vertonen en elk kitten in het nest kan een andere vorm hebben.
Alle botten, zenuwen en het spierstelsel zijn de extra teen gunstig gezind en er is niets ongewoons ontdekt door middel van wetenschappelijk onderzoek.

 

Momenteel zie je bijna alleen nog maar polydactylie bij Maine Coons en de Pixie Bob, maar het kan bij iedere kat voorkomen.
Waarom zien we dan bijna geen poly huiskatten?
Dit is veroorzaakt door de bijgelovigheid in de middeleeuwen; alles wat van het normale afweek werd tot de dood veroordeeld, zo ook de katten met extra teentjes.
Dit terwijl ze in die tijd toch veelvuldig voorkwamen.
Gelukkig zijn er tegenwoordig steeds meer fokkers die de poly coon willen laten voortbestaan door ze op te nemen in hun fokprogramma.

 


Poly weetjes

Terwijl de meeste katten 18 teentjes hebben (5 aan elke voorpoot en 4 aan elke achterpoot) zijn katten met polydactylie net dat tikkeltje anders. Door een genetische mutatie hebben zij één of meerdere extra tenen. Soms lijken deze katten hierdoor zelfs wantjes te dragen. Schattig, toch!


Niet alle katten met polydactylie hebben hetzelfde aantal extra tenen. Sommige katten hebben maar één extra teentje, terwijl anderen er meerdere hebben. Deze extra tenen kunnen zowel aan de voorpoten als aan de achterpoten voorkomen, en zelfs aan de zogeheten Hubertusklauw. Dat is dat ene klauwtje dat wat hogerop de poot van je kat zit dan haar andere teentjes.

Hoewel de pootjes van katten met polydactylie er soms heel anders uitzien dan bij de meeste andere katten, vormen deze viervoeters geen apart ras. Polydactylie kan immers bij alle kattenrassen voorkomen. Ook het geslacht, de kleur, of het vachtpatroon van de kat spelen geen rol. Toch zijn er twee rassen waarbij extra tenen wel vaker voorkomen: de maine coon en de pixie bob.

 

Duizenden jaren lang namen zeelieden katten mee aan boord om knaagdieren en ander ongedierte te doden. Zo werden de voedselvoorraden beschermd en voorkwam men schade aan de vaak kostbare lading. Zeelieden waren vooral dol op katten met polydactylie omdat deze diertjes hun evenwicht beter konden bewaren dan hun 18-tenige soortgenootjes, en ze bovendien vaak uitblonken in het beklimmen van de scheepsmasten en -touwen. Uiteindelijk werden katten met polydactylie zo populair op schepen dat ze niet enkel meer als muizenvangers werden meegenomen, maar ook als geluksbrengers.

De Maine Coon is een kattenras dat oorspronkelijk uit het noordoosten van de VS komt, uit de staat Maine. In het begin van de 19e eeuw voeren veel zeelieden naar Maine om hun goederen er te verhandelen, vaak met polydactyle scheepskatten aan boord. Wanneer deze scheepskatten van boord gingen om de omgeving te verkennen, bleek dat ze dankzij hun extra tenen beter in staat waren te overleven in Maine dan katten zonder die extra teentjes. Als gevolg hiervan had Maine na verloop van tijd veel meer katten met polydactylie dan de meeste andere regio’s. Het Maine Coon kattenras ontstond uit de katten die van nature voorkwamen in Maine, en deze hadden dus vaak het gen dat zorgt voor extra teentjes. Zelfs vandaag de dag komt polydactylie veel vaker voor bij maine coons  (en pixie bob) dan bij enig ander kattenras.

Hoewel al die extra teentjes in de weg lijken te zitten, komen ze eigenlijk goed van pas. Die extra klauwtjes zijn handig bij het beklimmen van bomen en het bewaren van hun evenwicht, maar nog belangrijker: de extra tenen veranderen doodnormale kattenpootjes in de perfecte sneeuwschoenen! De poten van katten met polydactylie zijn immers veel breder dan die van gewone katten, waardoor katten met extra teentjes gemakkelijker over ijs kunnen lopen en minder snel wegzakken in diepe sneeuw. Net daarom overleefden deze katten beter in het koude Maine dan hun soortgenootjes met minder tenen.

De Amerikaanse schrijver en journalist Ernest Hemingway was een grote fan van katten met polydactylie. In de jaren 1930 kreeg de beroemde schrijver een kitten met zes tenen aan elke poot cadeau van een scheepskapitein. Omdat het poesje helemaal wit was, noemden Hemingway en zijn zonen het diertje Snow White. De nalatenschap van dat sneeuwwitte kitten is vandaag de dag nog steeds zichtbaar op Hemingways landgoed. Wist je trouwens dat katten met polydactylie ook wel Hemingway-katten worden genoemd?

Hemingway zei ooit “one feline just leads to another”. In de voormalige woonst van de schrijver is dat duidelijk zichtbaar. Op het landgoed van de overleden auteur in Key West, Florida, wonen vandaag de dag ongeveer 60 katten met polydactylie. Heel wat van hen stammen af van Sneeuwwitje, het dier waarmee Hemingways liefde voor katten met extra teentjes begon. De katjes worden goed verzorgd door het personeel ter plekke, want Hemingway’s voormalige woonst is tegenwoordig een museum.

Katten hebben normaal gezien 18 tenen, maar Jake heeft er wel 10 extra! Op 24 september 2002 bevestigde een dierenarts, ingehuurd door Guinness World Records, officieel dat Jake de rood getijgerde kat 28 tenen had – zeven aan elke poot, elk met hun eigen klauw en botstructuur! Hoewel dit wereldrecord sindsdien verschillende keren is geëvenaard, is het nooit verbroken.

Polydactyls zijn katten die aan 2 (2 WD) of alle 4 (4 WD) hun voeten meedere teentjes kunnen hebben.
Doorgaans zijn dit 1 of 2 extra teentjes per voet.

De nageltjes groeien snel, dus regelmatig knippen is aan te bevelen.


Uit twee non-poly ouders kan geen poly geboren worden.